Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị tỉnh Nghệ An vừa có chuyến trải nghiệm lí thú và khám phá đầy bổ ích vùng miền núi Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An từ ngày 6 đến 7/12- Đoàn do ông Nguyễn Hồng Kỳ- Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị tỉnh Nghệ An dẫn đầu. Cùng tham gia đoàn có ông Lê Xuân Đại, nguyên Ủy viên BTV Tỉnh ủy, nguyên Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nghệ An, nguyên Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam- Lào tỉnh Nghệ An.
Trong chuyến đi, nhiều thành viên trong đoàn bày tỏ sự mãn nguyện "nhớ đời" bởi chuyến trải nghiệm đầy lí thú và khám phá. Quỳ Châu là vùng đất sinh sống chủ yếu của đồng bào Thái, với những phong tục tập quán và truyền thống văn hóa độc đáo, đầy bản sắc; nổi bật với Lễ buộc chỉ cổ tay, gọi vía chúc phước và thưởng thức ẩm thực đặc trưng như cá mát nướng, thịt nướng, canh bon (môn), xôi ngũ sắc, chăm chéo, cơm lam, rượu cần và múa hát lăm vông theo các làn điệu dân ca Thái. Những điểm đến hấp dẫn tại Quỳ Châu còn giữ vẻ nguyên sơ của núi rừng cùng hệ sinh quyển nguyên vẹn đầy quyến rũ chứa đựng nhiều hang động, thác nước gắn liền nhiều sử tích.
Nổi bật trong chuyến đi, đoàn đã ghé thăm và chiêm bái Đền Chiêng Ngam trong quần thể Hang Bua.
Hang Bua là thắng cảnh hang động tự nhiên gắn với truyền thuyết lịch sử, phong tục, tập quán, sinh hoạt văn hóa của của đồng bào dân tộc Thái. Sau này các nhà khoa học phát hiện khu vực Hang Bua còn là quần thể di tích khảo cổ chứa đựng dấu tích văn hóa của nhiều thời đại. Trong lớp trầm tích tìm thấy ở hai cửa hang trước và sau, có hóa thạch các loài động vật giống như hóa thạch động vật đã được phát hiện ở hang Thẳm Ồm (xã Châu Thuận, Quỳ Châu) và các hang động khác trong vùng, đó là: tê giác, hươu nai, lợn rừng, voi, hổ, gấu… Đặc biệt, người dân địa phương còn nhặt được trong hang hai chiếc rìu đá - loại công cụ đặc trưng của con người thời kỳ đồ đá mới hậu kỳ. Khám phá trong hang có nhiều hình khối kỳ thú với nhiều nhũ đá, tượng trưng theo huyền thoại Thần Núi và thần nước, đặc biệt gắn với trường ca truyện cổ Thái về chuyện tình Tạo Khủn Tinh và nàng Ni hóa đá…
Hang Bua được công nhận là danh thắng Quốc gia và lễ hội hang Bua được phục hồi và duy trì từ đó cho đến ngày nay, vào các ngày từ 20-23 tháng giêng ÂL hàng năm
Đến Hang Bua, đoàn công tác Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị tỉnh Nghệ An được chiêm ngưỡng phong cảnh cảnh sơn thủy hữu tình, núi sông xanh ngát của Mường Chiêng Ngam (Mường Đẹp) rộng lớn của xã Châu Tiến, bản làng Thái cổ, sầm uất, yên vui với nhiều hoạt động du lịch sinh thái cộng đồng, homestay.
Lễ buộc chỉ cổ tay tại bản Hoa Tiến- Làng nghề dệt thổ cẩm truyền thống, được UBND tỉnh Nghệ An công nhận Làng nghề từ năm 2009
Đây cũng là nơi gặp nhau của 3 con sông: Sông Quàng, sông Việc và sông Hạt để rồi hợp lưu thành sông Hiếu thơ mộng uốn mình chảy qua các huyện Quỳ Châu, Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn, Tân Kỳ (cũ) rồi hòa dòng sông Lam xuôi ra biển Đông.
Người Thái vùng này có câu: Gái Chiêng Ngam (Mường đẹp) xinh đẹp nhất vùng vì ăn cá 3 sông và tắm nước 3 sông. Lúa trên đồng cá dưới sông đã nuôi người Quỳ Châu ngàn đời nay. Khí hậu vùng đất Quỳ Châu mát mẻ, một ngày có bốn mùa; cảnh đẹp cùng muôn loài muông thú vẫn được bảo tồn. Hang Bua có 3 cửa; Cửa chính và cửa phụ có hình bông hoa sen nên còn được gọi là “Boọc Bua”- Đóa sen. Diện tích hang rộng, có thể chứa được hàng trăm người nhảy múa, ca hát. Vào sâu trong hang là những nhũ đá hình thù kỳ lạ; mô đá hình người và những dụng cụ sinh hoạt thời xưa của cư dân Thái như bó lúa, cái liềm…Người xưa kể rằng, trong một trận đại hồng thủy, con người đã vào hang trú ngụ, họ cùng nhau ca hát, nhảy múa, đánh cồng chiêng, thổi sáo và tất cả đều hóa đá. Tài liệu lịch sử cho biết, năm 1937, vua Bảo Đại nghe nức tiếng vẻ đẹp huyền bí Hang Bua nên đã ghé vui hội xuân cùng người dân vùng cao Nghệ An. Năm 1997, Hang Bua được công nhận là danh thắng Quốc gia và lễ hội hang Bua được phục hồi và duy trì từ đó cho đến ngày nay, vào các ngày từ 20-23 tháng giêng ÂL hàng năm.
Tại nơi này, người Thái đã xây đền Mường Chiềng Ngam để tiến hành các lễ nghi dân tộc Thái, tạ ơn sông núi, trời đất và những người có công khai bản lập mường. Sau chuyến đi, một số thành viên đã chia sẻ rằng họ cảm thấy như được trở về nhà khi đến thăm các bản làng Thái cổ, được chan hòa vào sự đón tiếp nồng hậu bởi người dân địa phương với lòng mến khách cùng lễ buộc chỉ cổ tay chúc phước theo phong tục của đồng bào Thái. Ông Hồ Ngọc Sỹ - Phó Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam – Cu Ba đã tức cảnh “sinh thơ” bằng cảm xúc chân thành và sự ngưỡng mộ miền Tây Xứ Nghệ.
Ông Nguyễn Hồng Kỳ - Phó chủ tịch Thường trực Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị tỉnh Nghệ An (bên phải) và ông Hồ Ngọc sỹ, trải nghiệm trang phục Thái cổ trong chuyến đi.
Tản mạn trải nghiệm Miền Tây
Rất vui khi trở lại đây Nhớ về một thuở đóng quân nơi này Nhớ về một thuở xa xăm Quỳ châu thương nhớ đồng bào Thái, Kinh,,, Nhớ mình lúc đó tân binh Trẻ trung, mảnh khảnh, thư sinh, khạo khờ Đến đây khi đó hoang sơ Núi non xanh thẳm lững lờ khói sương Nhìn đàn em bé đến trường Líu lo nhí nhảnh vui cười ngây thơ Nhìn các thiếu nữ lên nương Sắc màu người Thái vấn vương liếc nhìn Bình minh rộn nghe tiếng chim Nghe chày giả gạo rung rinh bản làng Ngày đó nơi đây nghèo nàn Đường đi lối lại như bàn chân ta Gia đình chung sống nhà sàn Đơn sơ mộc mạc lợp bằng cọ xanh Tầng dưới dành để trâu nằm Phân tro tạp uế hôi tanh sặc mùi... Nước uống ở trên thượng nguồn Chiều chiều em hứng em gùi khoan thai Đến bữa gia đình dọn ăn Đơn sơ đảm bạc sắn khoai muối vừng Thi thoảng săn được thú rừng Cụng ly rượu lá tưng bừng hân hoan Khi bộ đội đến bản làng Không gian vui vẻ rộn ràng hân hoan Giúp dân lợp mái nhà tranh Nâng cấp đường nhỏ thẳng hàng chỉnh chu Giúp dân làm mới chuồng “tru”* Môi trường sạch sẽ muỗi ruồi diệt vong Giúp dân đào sâu giếng trong Có nguồn nước sạch ước mong đợi chờ Giúp dân hiện đại con đường Châu Tiến -Châu Thuận ngàn đời xa xôi Tuy rằng đóng quân mấy năm Trong tôi đọng lại bản làng không thân quen Suốt đời không bao giờ quên Chị Thu, anh Hiệu, em Quyên...thuở nào Hôm nay tôi lại lên đây Người thì khuất núi được mấy năm rồi Người đi làm ăn xa xôi Trong lòng hụt hẫng bồi hồi xôn xao Nhưng! lên đây ngẫn ngơ làm sao Không ngờ Châu Tiến đổi thay ngỡ ngàng Đầu tiên là có Hang Bua Di tích văn hoá nhiều “Tua” đến rồi Đường nhựa từ ngược đến xuôi Môi trường sạch sẽ, rừng,đồi rợp cây Có rất nhiều HomeStay Cồng chiêng, tiếng hát ngọt ngào ngân vang Có quay dệt vải tơ tằm Má hồng bếp lửa cô nàng tươi duyên Trời xuống núi, ánh đèn lên Chương trình văn nghệ trọn đêm tuyệt vời Khách, chủ sân khấu không rời Thi nhau múa hát rạng ngời đong đưa Khi chum rượu cần lên hương Cố lên sừng cạn sừng vơi sừng đầy Ui chao má đỏ hây hây Rung rinh nhảy sạp vui vầy quá ta Trãi nghiệm hai ngày vừa qua Cá khe, men lá, canh măng vịt bầu Thịt nướng và món "chân dài” Ngon thơm, mùi mẩm xốn xang thôi rồi Ra về lòng cứ bồi hồi Nhớ về thuở ấy tinh khôi ngày nào Nay ta trở lại nao nao Vui mừng Châu tiến vươn dài tiến xa Nhờ ơn Đảng , Bác Hồ ta Dân giàu nước mạnh nhà nhà ấm no Cảm ơn Liên hiệp chăm lo Chuyến đi trải nghiệm hợp lòng anh em Nguyễn Hồng Kỳ rất đáng khen.
Tác giả bài thơ: Hồ Ngọc Sỹ
Tác giả bài viết: Lang Quốc Khánh